Je kunt de televisie niet aanzetten of ik hoor de stem van premier Rutte over het nieuwe “normaal”. Ik merk dat ik me er aan begin te ergeren. Het nieuwe ‘normaal’ bestaat net zo min als dat ‘goede’ kanker bestaat. Maar wat is dan nog normaal in deze periode van lockdown en quarantaine? Heel eerlijk? Ik weet het niet, Jij wel?
4 februari Wereldkankerdag 2019
Op 4 februari is het weer wereldkankerdag. Dé dag waarin extra aandacht wordt besteed aan de ziekte kanker en alles wat daarmee samenhangt. De (ex) patiënt, de partner en geliefden van, de medicatie, de diagnose, de behandeling en de (rest) klachten. Dit jaar is er extra aandacht voor de latere gevolgen. Want die zijn er… volop!
Het begint al in de ochtend. Schichtig kijk ik om me heen in de bus op weg naar mijn werk. Zo onopvallend mogelijk, mijn neus diep in mijn jas in de hoop niet te worden herkend. De dag ervoor viel de plaatselijke krant in de bus en staarde ik tot mijn grote schrik naar een close up van mezelf. Ik merk dat ik moeite heb met de publieke belangstelling. Hoe doen BN-ers dit? Zal dat ooit wennen? Op mijn werk aangekomen word ik wederom geconfronteerd met mijn eigen beeltenis. Op de balie ligt een exemplaar van ‘De kanker voorbij’. ‘Eigen schuld Ank’, denk ik bijna schuldig, ‘had je maar voor een andere kant moeten kiezen’ eentje waar niet levensgroot je gezicht op te zien is.
Mijn collega heeft het er neergelegd. Uit trots, respect en hulp om mijn boek onder de aandacht te brengen. Ik twijfel of ik het exemplaar moet laten liggen. Ik vind de belangstelling lastig. Ik wil niet opdringen, niet de indruk wekken dat ik dit om de aandacht heb gedaan zoals bij mijn eerste boek ‘Goede kanker bestaat niet’ door derden hatelijk is gereageerd. Ik ben juist zo gelukkig dat ik een nieuwe start heb kunnen maken in een omgeving waar ik me op mijn plaats voel. Het gevoel krijg dat ik word gewaardeerd, ‘er mag zijn’. Werk en privé dien je gescheiden te houden. Hoewel aan de andere kant juist het ‘weer aan het werk gaan na de kanker’ een wezenlijk deel van dit boek is.
De reacties komen al gauw. Stuk voor stuk positief en ik word iets rustiger in mijn gevoel dat mijn gezicht zo prominent op de balie prijkt. Toch blijft het knagen. Hoe kwetsbaar is dit? Het schrijven is al een kwestie van jezelf bloot geven. Dat men jouw persoonlijke verhaal gaat lezen en vervolgens een mening kan delen, is, op afstand, al eng genoeg , maar nu zit ik er letterlijk bij. Het vraagstuk blijft me bezig houden. Waarom heb ik geen moeite met het opschrijven maar wel moeite met de hele persoonlijke vragen over mijn kankerverleden, de gevolgen? Ben ik dit alles eigenlijk wel voorbij?
Ja! Toch wel, weet ik een dag later met stelligheid te beantwoorden. De eerste recensies komen binnen en deze bezorgen me zo’n warmte dat ik van binnen voel dat het goed was om mijn verhaal te delen. Terwijl ik op mijn laptop de reacties lees, valt mijn oog ineens op de datum rechts onderin de hoek. De 14e… De 14e!!!! Met schrik besef ik welke datum het is. Ik ben de 12e voorbij. De dag dat inmiddels zes jaar geleden de helft van mijn schildklier werd verwijderd. Op 26 april, twee weken daarna klonk de diagnose. Geen seconde heb ik er bij stil gestaan en dat is voor het eerst sinds 6 jaar. Goed teken dus! Ik glimlach. Sterk, de kwetsbaarheid verdwijnt weer uit mijn systeem. Totdat ik in de sportschool wordt aangesproken door een sport collega… ‘Hee stond jij niet in de krant..?.’ Helluppp!!
De kanker voorbij is sinds 7 april 2018 te bestellen bij de (internet) boekhandel of via Droomvallei uitgeverij.
Met gemengde gevoelens tuur ik naar buiten. Aangekomen in de laatste weken van het jaar, terugdenkend aan wat is geweest, vooruitkijkend naar betere tijden. Het vooruitzicht van 2018 is warm, welkom en vol dromen die verwezenlijkt zullen gaan worden. Om me heen hoor ik het geroezemoes van mijn collega’s. Druk toewerkend naar de afronding van dit jaar. Ik hoor het gelaten aan. Mijn mailbox is leeg. Er rest mij niet veel meer hier. Eigenlijk heb ik alles al afgerond. Letterlijk.
2017 zal voor mij de geschiedenis in gaan als het jaar van de verwerking. Samen met dr. Rossi ben ik een reis aangegaan op zoek naar mezelf. Waarom ik de persoon ben die ik ben geworden. Waar ik vandaan kom en waar ik naar toe wil. De gevolgen van de hernia maar zeker ook de nasleep van de kanker ben ik gaan aanpakken tijdens een intensief revalidatietraject waarin ik heb geleerd dat ik grenzen heb en dat ik ze ook stellen mag. Ook al gebeuren er dingen in het leven waar je geen invloed op hebt, je kunt wel zelf invloed uitoefenen op hoe de dingen verder gaan. Door bewuste keuzes te maken. Te kijken naar je diepste zelf. Mijn blik naar mezelf is open en eerlijk geweest. Ik zie hierdoor duidelijk mijn tekortkomingen maar zeker ook mijn kwaliteiten. Kwaliteiten die jammerlijk niet altijd ten volle zijn benut.
2018 voelt als een nieuw begin. Ik begin met een nieuwe baan, een nieuwe functie, een van de meest bewuste keuzes die ik dit jaar heb gemaakt. Daarnaast komt in het voorjaar mijn tweede boek uit. Het vervolg op Goede kanker bestaat niet waarin ik letterlijk de kanker voorbij ga. Ondanks dat ik dit avontuur al een keer heb mee mogen maken, voelt het bijna als de geboorte van een nieuw leven.
Wat 2018 me nog meer te bieden heeft blijft natuurlijk een verrassing, maar met een zekerheid van 99,99 % durf ik te stellen dat het lang verwachte of gehoopte rijbewijs geen ondenkbare gedachte is. Ik hoop er in medio 2018 mee rond te kunnen toeren in Florida. Want na ons bezoek aan Big Apple New York gaat onze tweede droom in vervulling en zullen we gedurende een rondreis door de zonnigste staat van de USA, de enige echte Mickey Mouse in Disney World gaan zien, een alligator tocht maken op een propeller boot en de Caribische Keys een bezoek brengen.
Genieten van het leven is iets wat de grootste les van de afgelopen jaren is geweest. De dagen vliegen voorbij. Zo zet je kerstboom op zo breek je hem weer af. Zo schud je een nieuwe collega de hand ter kennismaking en zo zeg je haar gedag. Met gemende gevoelens loop ik naar buiten. In mijn handen draag ik de cadeautjes en een prachtige bos bloemen. Ik kijk terug op een mooi afscheid. In mijn hart draag ik de herinneringen mee. Het is goed zo..
“U bent schoon!” In alle staten van feestelijkheid was ik, toen die woorden klonken. Het is het mooiste bericht dat je maar kunt krijgen als je eerder de diagnose kanker hebt gehad. Met mijn hoofd in de wolken ging ik naar huis, kocht gebak en liet een paar tranen van vreugde en verlossing van de angst die me voor de woorden “U bent schoon” in zijn macht had gehouden Zo, dacht ik, nu is het alleen nog een kwestie van goed instellen en dan gaan we weer verder waar we gebleven waren. Ik dacht er iets te gemakkelijk over.
Als de dag van gisteren herinner ik me mijn veertigste verjaardag niet meer, maar ik had bij de Hema tompouces laten maken met mijn verjaardagsgezicht erop en met mijn familie ben ik naar de plaatselijke wok geweest. Dat het toen al slecht ging met mijn moeder, wist ik stiekem wel, maar ik wilde het niet zien denk ik. Hoe dan ook, ze genoot met volle teugen. Ik ook. Voor mij leek mijn leven op dat moment vlekkeloos te gaan. Ik had wel een knobbel in mijn hals maar die was goedaardig en ik hoefde me nergens zorgen over te maken.
Een paar maanden na mijn verjaardag ging het mis. De knobbel zat goed in de weg met praten en ademhalen en het ding moest er uit. De diagnose schildklierkanker klonk onverwacht. Een periode van herstel na de operatie brak aan met daarbij meteen de strijd om de rest van de schildklier. Eruit halen of afwachten? Het leven begint bij veertig kreeg ineens een heel andere betekenis.
Mijn visie op het leven veranderde bij elke ingreep en behandeling. Zeker toen tussendoor ook mijn moeder plotseling het leven verliet. Alles veranderde in een kwestie van momenten. Mijn gezondheid, de samenstelling van mijn ouderlijk gezin, ik zelf, mijn gevoelens gingen met mij op de loop. Een moeilijke tijd vol ups en downs maar waarbij ik de ups veel meer ging zien en waarderen. Ik leerde gaande de weg om te gaan met het verlies van mijn moeder, mijn schildklier en alles wat er in de jaren na de diagnose kanker nog meer verloren raakte.
Inmiddels ben ik vier jaar verder. Er is veel veranderd voor mij maar vooral in mij. Als je mij de vraag stelt of ik verwerkt heb dat ik kanker kreeg, zeg ik volmondig ja. Of ik de dood van mijn moeder heb verwerkt? Tja, ik denk het wel. Ik mis haar, nog steeds elke dag. Ik denk niet dat dat ooit weg gaat, maar ik berust in haar rust. Toen ik ziek was dacht ik ook mensen nodig te hebben. Of ik nog steeds verwacht en hoop dat mensen er voor me zullen zijn. Dan zal ik antwoorden dat het er aan ligt wie die mensen zijn. Bij de een mag je iets verwachten, je partner en je kinderen bijvoorbeeld, maar voor de rest houd ik het open. Verwachting kan tot teleurstelling leiden. Iets dat zuur duidelijk is geworden. De teleurstelling is mijn spaarzame energie niet waard is de wijze les die het me heeft geleerd. Mijn vertrouwen heeft een flinke deuk opgelopen, maar veerkrachtig als ik ben, deuk ik langzaam weer uit.
Het leven begint niet bij veertig. Het leven begint bij je geboorte en soms zit het mee, soms…neem het leven een loopje met je en soms ren je je rot. Hoe dan ook. Vier jaar later zeg ik met veel meer wijsheid in pacht dan toen ik veertig was.. Ik leef!
Kwaad ben ik, op alles en iedereen om me heen. Kwaad op de arts die zo gemakkelijk zegt, “rustig aan mevrouw en niet bukken, tillen, strekken en rekken”. Alsof ik mijn huishouden kan overlaten aan een paar tuinkabouters die ik tot leven kan wekken wanneer het nodig is. Werken mevrouw? Nee, dat kunt u met deze medicatie niet. Dat is dus een dikke NEE. Ik kan en wil niet toegeven dat ze gelijk heeft, dus verzin ik smoesjes en excuses. Het maakt immers niet uit dat ik alle letters door elkaar gooi met typen, want dat deed ik al door de schildklierkanker. Het geeft niet dat ik alles vergeet want ook daar was ik al mee bekend. Ook weer door die stomme schildklierkanker. Dat deze dingen nog maar een klein deel zijn van de hindernissen die ik zou moeten nemen om mijn werk goed te kunnen doen, zeg ik er niet bij. Waarom? Ik wil zo graag.
Kwaad ben ik op de manier waarop alles is gelopen. Er had zoveel eerder al een diagnose kunnen zijn. Eerst neem ik mezelf niet serieus, stom, maar what else is new, om vervolgens een diagnose te krijgen die duidelijk niet klopt om vervolgens als proefkonijn door een molen van achtienjarige artsen net koud van school, of nog niet, te worden beoordeeld. Mevrouw, ik weet het, zegt een meisje dat mijn schoondochter had kunnen zijn, “het komt door het vele hoesten”. Goh, ik heb al in geen zes weken gehoest. Alles in mij zet zich af momenteel. Ik ben boos op de gezondheidszorg, het systeem waarin het draait. Onredelijk natuurlijk want ook deze artsen in opleiding moeten juist leren van de praktijk. Alleen ik wilde dit keer gewoon eens niet de praktijk zijn! Ik wilde een snelle, duidelijke diagnose, gesteld door een arts met ontzettend veel ervaring en menslievendheid die me zou zeggen dat alles snel weer goed zou zijn en dat ik natuurijk gewoon kon gaan werken, zonder pijn.
Tja, dat wilde ik, dat wil iedereen. Toch? Eigenlijk wilde ik gewoon een arm om me heen die me zou zeggen, komt goed wijffie. Een knuffel van mijn moeder. Ik ben kwaad op mezelf! Kwaad dat ik deze wens heb. Een wens die nooit meer zal uitkomen. Kwaad dat ik haar mis. Kwaad op het moederschap. Kwaad op de bestuurder die mijn zoon aan reed. De zorgen die ik heb over mijn zoon en de zorg die hij nodig heeft om zijn elleboog ooit weer normaal te kunnen gebruiken, de zorgen die ik heb over mijzelf en mijn huishouden wat door moet draaien terwijl ik me nauwelijks kan bewegen zonder pijn. Kwaad op de was op de trap, de badkamer die elke dag moet, de vaatwasser, de kerstboom die afgebroken moest worden!
Zo dat is eruit! De tranen zijn op. Mijn hart en hoofd zijn leeg. Ik heb er hoofdpijn van gekregen. Stommerd, denk ik bij mezelf. Die hoofdpijn had je net nog niet. Alsof ik het tegen had kunnen houden sputter ik mezelf tegen. Volgens mij ga je van de morfine tegen jezelf babbelen. Kwaad ben ik in ieder geval niet meer. Het heeft ook geen zin. De artsen hebben hun best gedaan, ook de nieuwbakkenlading net van school. Het is niet hun schuld dat ik iets blijk te hebben dat zeldzaam is. Ik kan wel kwaad zijn op de mensen die er niet zijn, maar ik vergeet daarbij de mensen die er wel zijn, en dat zijn er heel wat. Mischien niet lichamelijk aanwezig, maar wel door middel van een bloemetje, kaartje, telefoontje, appje of een berichtje waar dan ook. Mijn huishouden moet doorgaan, maar wat niet beschimmeld is of stinkt kan best nog even blijven liggen. Er lopen nog geen beestjes door de huiskamer. Kwaad zijn op de bestuurder die mijn zoon heeft aangereden heeft geen zin, het is nu eenmaal gebeurd. Het had slechter af kunnen lopen. Dat ik als moeder voor hem de beste zorg wil is gewoon logisch.
Eigenlijk weet ik het wel, vasthouden aan de woorden van een goede vriend, Trust the journey, vertrouw de reis, is moeilijk soms, maar wel af en toe heel erg nodig. Vandaag is zo’n dag. De tranen zijn opgedroogd en mijn hersenen functioneren weer. De radio krijgt een extra zetje. Tijd voor vrolijkheid. Ik geef mijn huis weer vrij als veilige ruimte om gezellig koffie te drinken. “Zoek dekking” is niet meer van toepassing, tenzij je niet van muziek houdt.
Blogs zijn er om te lezen en te delen *sharing is caring*
Toen mijn schildklier werd verwijderd vanwege kanker, bleef er na de operatie een behoorlijk litteken achter. Een rechte, dikke, rode streep in mijn hals. Nu we drie jaar verder zijn zie je hem nog wel, maar het valt veel mensen niet eens op. Het is dat mensen weten dat hij er zit. Netjes verstopt in mijn halsplooi. Steeds vager en vager. Zo gaat dat met littekens. Tot er niets anders over blijft dan een dun wit streepje op een plaats waar ooit leed schuil ging. Maar waar het litteken vervaagt, vervaagt het leed niet altijd mee.
In het leven lopen we allemaal tegen leed aan. Dat is normaal. Ieder zijn eigen deel in alle soorten en maten. Verlies, verdriet, pijn, angst, onderdrukking noem maar op. Ieder draagt dat leed op zijn eigen wijze. Waar de één van slag is wanneer hij zijn grote teen stoot zal de ander vrolijk lachen en verder gaan. De kunst is hoe je het litteken verzorgt dat achter blijft. Soms nemen we genoegen met een pleister die we op de wond plakken, kusje erop en weer verder. Maar wat als die wond steeds weer opengaat en weer begint te bloeden? Plakken we er steeds een pleister op in de hoop dat het wondje ooit dichtgaat? Of gaan we verder kijken als het wondje echt niet sluiten wil?
Zo is het ook met de ziel. Waar de wond gesloten is, komt een litteken. Dat litteken heeft soms verzorging nodig zodat het wondje geen kans meer krijgt om weer open te gaan. We smeren er zalf op, maken de huid soepeler. Op de ziel kunnen we geen zalf smeren. Maar we kunnen hem wel aandacht geven. Door niet alles maar onder de pleister te stoppen en verder te gaan. Want ook de ziel kan weer gaan bloeden. Jaren later komen de onvertelde verhalen ineens weer omhoog zich uitend in je gedrag, je reacties. De littekens vertellen waarom je reageert waarom je reageert. Ze vertellen waarom je onzeker bent, wantrouwend of bang.
Onzichtbare littekens stammen vaak uit een ver verleden en zitten vaak zo diep dat het moeilijk is om erbij te komen. Dat maakt het extra moeilijk om ze de juiste verzorging te geven.Vaak is dat een proces van jaren. De verhalen die erin verscholen liggen, komen niet vanzelf. Verhalen die komen uit een verleden dat je diep hebt weggestopt Ze moeten hun weg vinden vanuit de ziel, naar het hart en hoofd om te voelen en vandaar uit kunnen de verhalen pas naar buiten. Op papier, in een dagboek of verteld aan iemand die je lief is.
Het litteken van mijn operatie is langzaam aan het vervagen. Het leed wat daar onder zit ook. Wat rest zijn de onzichtbare littekens van veel langer geleden, diepere onvertelde verhalen die me maken tot de mens die ik ben. Nu de wonden zijn geheeld, kunnen we beginnen met het soepel houden van de littekens in de hoop dat ze ooit vervagen of van onvertelde verhalen worden tot een sprookje dat eindigt in ze leefde nog lang en…